các bệnh phổ biến ở cá dĩa

Như bạn đã biết loài cá dĩa không chỉ có tiếng là xinh đẹp mà chúng còn biết đến là loài khá khó nuôi và khó chăm sóc. Có hay chăng vì lẽ đó mà chúng lại càng trở nên xinh đẹp. Cá Dĩa xinh đẹp dù có được chăm sóc tỉ mỉ như thế nào thì vẫn có nguy cơ nhiễm bệnh cao. Bài viết này chúng tôi xin chia sẻ đến các bạn các bệnh phổ biến nhất ở cá dĩa và cách chữa trị hiệu quả các bệnh này. Các bạn cùng tham khảo nhé.

Một số bệnh thường gặp ở cá dĩa

1. Cá dĩa bị đục mắt

– Nguyên nhân: Cá dĩa bị đục mắt thường gặp khi môi trường nước nhiễm khuẩn do các nguyên nhân sau:

• Không kiểm soát thức ăn, lượng thức ăn dư thừa phân hủy làm hư nước.
• Thức ăn tươi: Trùn chỉ, cá lóc… bị nhiễm khuẩn.
• Hệ thống lọc nước không hiệu quả, không vệ sinh bộ lọc thường xuyên.
• Ít thay hoặc thay ít nước.
• Hệ vi sinh xử lý nước không phát triển áp đảo khuẩn gây bệnh.

– Triệu chứng: Mắt có màn trắng đục, có thể bị sưng mắt nếu để lâu không trị dể dẫn đến mù mắt.

– Cách trị cá dĩa bị đục mắt:

• Ra tiệm thuốc Tây mua 1 vỹ Tetraciline 500mg (3000đ/ vỹ), pha 2 viên (hồ 6 tấc) vào tách nước, khuấy đều rồi đổ vào hồ.
• Cắm sưởi ở 33 – 35ºC.
• Cho vào 01 chén nhỏ muối hột.
• Tắt lọc, tắt oxy (vì tránh tạo bọt trên mặt hồ).
• Sau 24 giờ thay 1/2 nước, cho thêm một viên + ít muối.
• Sau 24 giờ nữa thì thay 1/2 nước, cho ít muối. Nếu thấy cá đỡ hơn thì khỏi cho thêm thêm thuốc, ngược lại thì cho thêm 1 viên nữa.

2. Bệnh Nấm trắng

– Triệu chứng: Có màn trắng trên thân, cá đen người, hay tụ 1 góc hồ và ít hoạt động.

– Cách trị: Hiện có rất nhiều cách trị nấm, nhưng mình xin nêu 2 cách đơn giản và thông dụng nhất.

• Cách trị bằng muối đậm đặc: Cần chuẩn bị 1 thau nước và 1 chén nước muối (muối ăn nha)thật đặc. Bắt cá bệnh ra thau, sau đó bạn cầm cá trên tay và thấm nước muối tha vào chỗ nào bị đốm trắng, tha tha vài lần rồi thả cá vào hồ trở lại. Chú ý là vuốt xuôi theo mình cá nha, đừng để cho nước muối vào mang cá và mắt cá nha. Bạn nên mua muối hột ở tiệm cá về rải hàng tuần để tránh bệnh đốm trắng cho cá . Tốt nhất nên thay hết nước của hồ cá bệnh (thay hết luôn chứ ko phải 1/2 hay 1/3 đâu vì như thế sẽ còn mầm bệnh trong nước) đồng thời giữ nhiệt độ nước khoảng 32 – 33ºC.
• Cách trị bằng thuốc nâu: 1 viên dùng cho 20 lít, ngâm 48 tiếng sau đó thay 1/3 nước, ngày tiếp theo thay 1/2 nước rồi thay hết nước vào ngày kế tiếp. Kèm theo phải luôn luôn sưởi 30 – 33ºC.

– Lưu ý: Có một cách điều trị nhanh và hiệu quả là tắm cá trong các dung dịch sát khuẩn và nấm. Do nồng độ thuốc trong dung dịch cao nên cá thường không sống lâu được trong dung dịch này, thời gian tắm khoảng từ 15 phút đến hơn 1 tiếng. Trong quá trình tắm phải theo dõi hoạt động của cá liên tục để vớt ra kịp thời, tùy theo loại dung dịch mà sau khi vớt cá ra môi trường nước mới các bào tử nấm có thể chết ngay hoặc suy yếu đần, có thể tróc ra ngay từng mảng hoặc vẫn còn bám trên mình cá nhưng teo dần và được loại thải sau vài ngày. Ưu điểm của phương pháp tắm là nhanh, ít tốn thuốc, sau khi tắm xong cá được sống trong môi trường nước mới nên có thể cho ăn, thay và quản lý chất lượng nước dễ dàng, nhưng cũng khá nguy hiểm nếu quá liều hoặc quá thời gian chịu đụng của cá. Một số dung dịch người ta thường dùng là Malachite green, Formalin, thuốc tím, muối ăn, CuSO4… Hiệu quả và nồng độ của mỗi dung dịch tùy thuộc vào từng loại cá và độ tuổi. Về phần điều trị bằng phương pháp tắm rất đễ gây chết cá nên xin được trao đổi với các bạn ở một chuyên mục khác.

Có thể bạn sẽ quan tâm: Cá dĩa bị nấm

3. Bệnh ký sinh trùng

– Triệu chứng: gây ngứa, khó chịu, cá thường giật giật các vây hay cọ sát vào các vật cứng trong bể như thành hồ những nơi có thể bề mặt nhám và nguy hiểm hơn dể dẫn đến loét, trầy thân cá.

– Cách trị: Đơn giản mà hiệu quả. Bỏ muối 400 – 500gm/100lít nước (bỏ vào từ từ hay bỏ vào hộp lọc), tăng nhiệt độ lên 32 – 33 độ C.

4. Bệnh loét thân, đục thân

– Triệu chứng: Loét 1 mục nhỏ ngay thân và từ từ lang rộng ra cho đến chết. Bệnh này rất nguy hiểm và khó cứu nếu không chữa trị kịp thời.

– Cách trị: dùng Merinal (thuốc đặt của chị em, có bán ngoài tiệm thuốc tây).

• Thuốc: 1 viên/60lít và nâng nhiệt độ lên 32ºC.
• Muối: 200gm/100lít
• Ngày hút đáy 1 – 2 lần (không cần bắt riêng cá ra), 2 ngày thay 1/3 nước rồi thêm 1 viên thuốc nữa.

– Lưu ý: Trong những ngày này cá bỏ ăn, khoảng 1 tuần sau cá mới bắt đầu ăn lại phải trị bệnh loét chúng ta cần phải kiên nhẫn chờ đợi, không nên chữa trị bừa bãi sẽ làm cá chết ngay nhiều.

5. Bệnh đường ruột

– Triệu chứng: Cá bỏ ăn, bụng to, có khi đi phân trắng

• Cách trị 1: Dùng men tiêu hóa BIO FISH và làm theo hướng dẫn trên bao bì (có bán ngoài tiệm cá), nhiệt độ nâng lên 32 – 33ºC, khoảng 3 ngày sau cho cá ăn tý lăng quăng (vì lăng quăng dễ tiêu hóa hơn các loại thức ăn khác).
• Cách trị 2: Dùng Metronidazol (có bán ngoài tiệm thuốc tây, vỉ có 1 mặt vàng, 1 mặt đỏ). Liều dùng: 1 viên/20lít nước ngâm 2 ngày sau đó hút bớt nữa hồ châm nước mới vào và cho thuốc vào bằng với lượng nước vừa hút ra. Nhiệt độ 32 – 33ºC.

– Trong lúc trị bệnh không nên cho cá ăn và tập ăn lại sau 3 ngày trị bệnh.

6. Bệnh đóng nấp mang

– Nguyên nhân: Do hồ nước ô nhiễm, môi trường nước xấu.

– Triệu chứng: Cá chỉ thở 1 bên mang, mang còn lại không hoạt động.

 

– Cách trị: Cải thiện lại môi trường nước, thường xuyên súc rửa hồ. Tăng nhiệt độ lên 30 – 31ºC.

7. Nấm – saprolegnia ferox

– Triệu chứng: lúc đầu là những chấm trắng nhỏ bông bông nhờn nhờn, hình tơ, sau lan ra toàn thân và mang, (hardisk cũng dã từng gặp vấn đề này). Bệnh thường gặp , nhất là các loài chịu lạnh kém như họ cá rô phi. Khi mới mắc bệnh, cá bơi lờ đờ.

– Nguyên nhân: Chủ yếu do lạnh đột ngột, cá có các vết xước, nếu tiết trời lạnh, sức đề kháng kém, các rất dễ mắc bệnh.

– Cách trị: Cách li cá bệnh, có thể dùng nước muối với tỉ lệ, 10L thì hòa tan 6 thìa cà phê muối ăn, hoặc dùng KMnO4 với cứ 10 lít thì dùng 30mg thuốc. Dùng máy sười khoảng 24 – 26 độ C.

8. Bệnh đốm trắng

– Nguyên nhân: Bệnh do động vật nguyên sinh gây nên, Ichthyophthirius (còn gọi là trùng quả dưa). Bệnh bắt đầu xuất hiện từ các nốt trắng hoặc xám nho nhỏ trên mình cá và các vây cá, trông tựa như bị rắc muối tiêu (một số cá đĩa thì da chúng tự nhiên đã có các vết đen) Nếu không chữa thì các nốt đó có thể lan ra toàn thân, bệnh thường kèm theo nấm, nấm phát triển thêm làm cho cá chết.

– Cách trị: Thả các bệnh vào một bể có to từ 30 – 32 độ C, hoà thêm thuốc đỏ (mercurochrom 2%), cứ 10 lít thì hoà 8 giọt, giữ cá trong 24h. Sau 3 – 4 ngày, lại làm lại một lần nữa Nếu không, có thể dùng Blue methylen 5%: 2 giọt trong 10 lít nước.

9. Bệnh thối mang

– Nguyên nhân: do ký sinh gyrodactylus gây nên, ký sinh phá hoại da và mang cá Biểu hiện là đứng im lặng, đột ngộy sợ hãi rồi đột ngột di chuyển nhanh .

– Cách trị: Dung Phoóc môn (andehyt focmic) HCHO, chú ý là 40 %, nhỏ vài giọt vào một lít nước, nếu không có HCHO thì thay bằng thuốc tím, 3mg cho 10 lít nước, Cần cách li cá bệnh và tẩy uế bể cũ.

10. Bệnh đỏ vây

– Biểu hiện: các vây cương đỏ, nhất là vây đuôi, các tia máu nhìn rõ, Bệnh hay gặp trong bể mà có nhiều cá (thả dày) mà lại có rong nhưng không đủ dưỡng khí. Bệnh dễ lây lan.

– Cách trị: cách li cá bệnh, sang cá thưa ra và tiến hành tắm muối cho cá: dùng 20g NaCl vào 20 lít nước để tắm cá trước khi thả cá vào bể mới.

11. Bệnh shimmy

– Triệu trứng: cá bơi lờ đờ, mình lắc bên này, lúc lắc bên kia một cách mệt mỏi. Nguyên nhân có thể do cá ăn quá no, ăn không tiêu (chú ý: cá có tốc độ tiêu hoá chậm hơn nhiều so với người), có thể bị lạnh (cá là loài biến nhiệt, sức chịu lạnh kém), cũng có khi do kí sinh trùng đường ruột.

– Cách trị: giữ bể ở 25 – 26 độ, cho cá “đói” 1 – 2 ngày, nếu do kí sinh trùng thì cho cá vào nước muối, (30g cho 1 lít), tắm ba phút, mỗi ngày một lần trong vòng 3 – 4 ngày liên tục.

12. Bệnh đốm đỏ

– Nguyên nhân: do vi trùng Pseudomonas punctaca gây ra, vi trùng thuộc họ trực khuẩn (hình que), dài cỡ 2 – 3 micro, đầu có tiên mao. Cá bị bệnh có hai bên lườn ứ máu, ấn tay thấy dịch vàng chảy ra. Vây cá xơ xác, cá bệnh nặng, mắt và hậu môn lồi ra, thịt ứ máu và mủ, ấn tay thấy mềm nhũn. Bệnh dễ phát sinh ở nhiệt độ quá cao, thức ăn kém về chất.

– Cách trị: Cần cách li ngay cá bệnh, dùng tetracylin hoà tan với tỉ lệ 5 – 10mg/lít nước. Có thẻ trộn vào thức ăn, với tỉ lệ 25mg/1cân cá, ăn liên tục t ừ 5 – 7 ngày. Hoặc dùng sulfathiazin trộn vào thức ăn cho cá với tỉ lệ 100g/1kg cá, ăn liên tục trong 5 ngày.

13. Bệnh trắng đuôi

– Nguyên nhân: Do trực cầu khuẩn pseudomonas dermoalba, kích thước: 0,4 – 0,6 micron gây ra. Năm 1973, Ghittino Pietro cho rằng siêu vi trùng Chanel Catfish Virus Disease gây ra. Cá bị bệnh, đầu thiên có hiện tượng bơi yếu, hay đứng im, cuối vây lưng và vây đuôi mất mầu, sau nhợt nhạt, rách và gãy dần khi bệnh trở nặng. Nặng hơn nữa cá cắm đầu xuống, hơi cử đọng nhẹ hoặc bất động rồi chết tư từ. Bệnh thường phát sinh khi nhiệt độ cao trên 30 độ đói ăn lâu, bị săn đuổi và bị đánh.

– Cách trị: cách li cá bệnh, thường xuyên thay nước 3 – 4 lần/ngày. Bệnh này lây lan rất nhanh, đối với cá bị nghi ngờ lây bệnh nên tiến hành tắm Biomicin với liều 12mg/lít nước trong 30 phút. Đối với cá bị bệnh tắm liều cao hơn: 18 mg /lít trong 20 phút, mỗi ngày tắm 1 – 2 lần (tùy theo bệnh tình trạng bệnh), tắm liên tục 3 – 4 ngày.

14. Bệnh báng

– Triệu chứng: Cá bị bệnh này có bụng phình to (rất to) vẩy dựng ngang ra, mắt lồi. Mặc dù vậy, cá vẫn ăn, nhưng ít hơn bình thường, bệnh không lây, trong cùng một bể.

– Cách trị: 1g Quinium Sulfat/15 – 20 lít nước, quấy kĩ đều, thả cá bệnh vào ngâm từ 1 – 2 giờ rồi chuyển sang bể khác.

15. Cá dĩa bị đen mình

– Triệu chứng của cá dĩa bị đen mình: màu sắc thân cá sẫm đen, cá ít vận động, các vây cụp lại, cá chụm lại ở góc hồ, hô hấp khó khăn, cá bỏ ăn gầy yếu và chết.

– Nguyên nhân: Cá dĩa bị đen mình là do kí sinh trùng Flagellate trong dường ruột loài kí sinh trùng này có thể di chuyển từ ruột đến các bộ phận khác trong cơ thể cá làm sưng.

 

– Trị bệnh cá dĩa bị đen mình: trộn 20 – 30mg Metronnidazole vào 1kg thức ăn và cho cá ăn 2 – 3 ngày liền thì hết bệnh.

– Cách trị: Tăng nhiệt độ nước trong bể lên 30 – 33 độ C.

16. Bệnh lở loét mũi

– Nguyên nhân: Do một loại ký sinh xâm nhập vào mũi, từ đó ăn hết phần thịt của mũi, tạo thành một lõm lớn lan rộng đến mắt và sâu tới não. Cá bị bệnh thường cọ mũi vào vật dụng để trong thành bể, vào thành bể, thường cá đĩa bơi nghiêng đầu xuống, biếng ăn hay bỏ ăn, phân trắng, loãng.

– Điều trị: dùng Tetracyclin để trị bệnh cho cá, nhưng cũng chỉ trị được dứt bệnh khi cá mới bị nhiễm giai đoạn đầu. Cá bị bệnh có thể lây bệnh sang những con cá khoẻ mạnh khác và có thể gây chết hàng loạt. Do đó phải chú ý giữ gìn vệ sinh bể nuôi, cách ly cá bị bệnh.

17. Cá dĩa bị tiêu đen, đốm đen

Đây là vấn đề thường xuyên gặp phải của 1 số dòng cá dĩa thường. Cá dĩa bị đốm đen thường đa phần nuôi 1 thời gian đều bị tiêu đen và đen vây.

– Nguyên nhân cá dĩa bị tiêu đen là do bạn sử dụng đèn chiếu sáng quá mạnh, ánh sáng không phù hợp .

 

– Để hạn chế cá dĩa bị đốm đen, bạn chỉ nên sử dụng ánh sáng vừa phải để chiếu cho bể cá, mức sáng nhẹ, giảm thời gian chiếu sáng (nên sử dụng đèn xanh, đèn hồng thay vì màu trắng). Bạn nên cho 1 lượng muối vừa phải vào bể cá (1 thìa cafe dùng cho 20l nước), nó vừa có tác dụng diệt khuẩn, phòng bệnh, vừa hạn chế tiêu đen trên thân cá (nhớ là sử dụng muối hạt, ko có iot).

Khi cá dĩa bị tiêu đen hay đen vây rồi thì chấp nhận thôi bạn ạ, không có cách nào để giảm đâu. Cá bị như trên là hiện tượng hoàn toàn bình thường, ko phải do mắc bệnh tật, nguyên nhân chính là do chiếu sáng. Nó chỉ làm giảm vẻ đẹp của cá chứ ko ảnh hưởng đến sức khoẻ (Người nào nuôi dĩa thường mà ko bị tiêu với đen vây mới gọi là giỏi). Nếu ko thích hiện tượng trên thì bạn nên chọn nuôi những con cá có màu xanh (Lam Đức, Bông Xanh). Dòng cá dĩa cao cấp như Beo và Albino thì không hề bị tiêu đen và đen vây, nhưng giá của chúng thường đắt gấp 3 đến 4 lần cá dĩa thường.